Fragm. Przewodnika R. Homolickiego, L. Ludwikowskiego, R. Sermaka - 1957
Jak pisano o Nowej Hucie w 1957 roku?
"Przewodnik po Krakowie wraz z informatorem oraz planami Śródmieścia i Nowej Huty" - R. Homolicki, L. Ludwikowski, R. Sermak
PTTK Oddział w Krakowie - 1957 r.
Rozdział IV.7 "Nowa Huta"
Na północny wschód od Krakowa na wzniesieniu nad terasą wiślaną w marcu 1949 r. rozpoczęto prace przy budowie największego obiektu przemysłu ciężkiego w Polsce - kombinatu im. Lenina. Prace szły w 2 kierunkach:
1. rozpoczęcie budowy osiedla
2. przygotowanie terenu budowy kombinatu.
[...] W nowej Hucie po raz pierwszy w historii naszego budownictwa przemysłowego stworzono najpierw warunki bytowe dla pracowników wznosząc domy i miejsca kulturalnych rozrywek, a dopiero potem przystąpiono do budowy warsztatu pracy. Było to wyrazem troski i właściwie pojętej roli człowieka w produkcji.
[...] W ciągu niewielu lat Kraków został połączony z Nową Hutą dwutraktową arterią łączącą Rondo poprzez Plac Centralny z kombinatem Lenina. Między dwoma traktami biegnie linia tramwajowa. Rozbudowano także połączenia tramwajowe na terenie osiedli łącząc je z prawie wszystkimi działami kombinatu.
Planowana jest budowa osobnego dworca kolejowego, łączącego N. Hutę bezpośrednio z krajem.
[...] Należy podkreślić, że całość (kombinat i miasto) budowane są na podstawie dwu odrębnych projektów. Kombinat na podstawie planów wykonanych przez "Gipromez" w ZSRR, natomiast miasto na podstawie planów naszych urbanistów i architektów..
Miasto budowane jest na planie koła, co jest wynikiem badań uzasadniających najdogodniejsze połączenia i wykorzystanie terenu.
Centrum przedstawia się architektonicznie bardziej zwarcie, będąc usystematyzowanym w regularne ulice o wielokondygnacyjnych budynkach. Celem tego typu założeń urbanistycznych i budownictwa jest doprowadzenie maksimum światła do poszczególnych izb. Nie dopuszcza ono także do zastoju powietrza, umożliwia jego swobodny przepływ, co wyklucza zupełnie w okresie lata duszące upały, wynikłe z zamknięcia powietrza w ścisłym bloku domów.
Następują eliminacje stanów zadymienia jakie do dnia dzisiejszego są plagą Śląska.
Pragnąc stworzyć jak najlepsze warunki klimatyczne zaplanowano usytuowanie na terenach między Rondem a zachodnią częścią osiedli, na powierzchni kilkuset hektarów, park wypoczynkowy. W obrębie miasta przewidziane jest maksymalne zazielenienie, przez zaplanowanie odpowiednich terenów i wykorzystanie na ten cel najmniejszych nawet skrawków ziemi.
Przy zakładaniu zieleńców wewnątrz bloków wykorzystywani maksymalnie pozostałe drzewa m.in. także drzewa owocowe, włączając je w teren tarasu dla żłobków i przedszkoli.
We wschodniej części miasta wydzielony został wielohektarowy teren z przeznaczeniem na ogródki działkowe dla mieszkańców. Cały ten pierścień zieleni otaczający osiedla zamknie w niedalekiej przyszłości park pomiędzy kombinatem a miastem.
Organizacja życia w mieście. Miasto poprzecinane szeregiem ulic podzielone jest na osiedla z których każde stanowi jak gdyby indywidualną całość wyposażoną we własne punkty usługowe, sklepy z artykułami podstawowymi (pieczywo, wędliny, jarzyny itp.) oraz sklepy branżowe (galanteria, art. Włókiennicze, odzież itp.) księgarnie, apteki itd.
Każde osiedle ma na swoim terenie żłobek, przedszkole i szkoły. W każdym osiedlu są także restauracje, bary mleczne, kawiarnie, posiadające bardzo ładne i estetycznie urządzone wnętrza.
Centrum miasta stanowi Plac Centralny, który połączony będzie z placem Ratuszowym oraz Defiladowym.
Przy Placu Centralnym należy zwrócić uwagę na estetycznie i oryginalnie urządzony sklep CPLiA oraz na Klub Międzynarodowej Książki i Prasy.
Na placu Ratuszowym powstanie reprezentacyjny gmach siedziby Dzielnicowej Rady Narodowej. Tutaj znajdzie także pomieszczenie szereg instytucji i organizacji.
Plac Defiladowy mieścić się będzie po parzystej stronie Alei Głównej. Już dzisiaj w zarysie zorientować się można w jego rozmiarach.
Na terenie miasta czynny jest obecnie teatr Ludowy oraz 2 kina.
[...] Przy rozpoczęciu budowy miasta planowano 2 etapy. Po ukończeniu pierwszego etapu ilość mieszkańców wynosić będzie 100.000, po zakończeniu 2 etapu budowy ilość mieszkańców wzrośnie do ok. 150.000. Miast Nowa Huta jest, wg założeń, najnowocześniejszym miastem w Polsce, miastem, które zerwało z wszystkimi ujemnymi stronami budownictwa kapitalistycznego. Dlatego też w domach nie ma suteryn ani poddaszy, nie ma pomieszczeń które uważane są, i słusznie, za wyraz nie liczenia się z potrzebami człowieka, ale są wynikiem chęci maksymalnego zysku jaki jest możliwy do osiągnięcia przy eksploatacji pomieszczeń.
Mieszkania w Nowej Hucie są wyposażone w łazienki, gaz elektryczność, wodę jak również centralne ogrzewanie (w niedalekiej przyszłości do ogrzewania pomieszczeń w mieście wykorzystana będzie nadwyżka ciepła z kombinatu).
[...] W Nowej Hucie po raz pierwszy w Polsce w r. 1956 rozpoczęto budowę domów mieszkalnych całkowicie z elementów prefabrykowanych. Eksperyment ten udał się i domy te należą nie tylko do najestetyczniejszych w mieście, ale wzniesione były w rekordowo krótkim czasie.
Elementów prefabrykownych dostarcza, także i dla innych placów budowy na terenie N. Huty, największa w Polsce fabryka prefabrykatów w Łęgu (między Krakowem a Nową Hutą).
Nowa Huta jest jedną z 6 dzielnic administracyjnych miasta Krakowa.
[...] W mieście są linie autobusowe oraz tramwaje, z których dwie łączą N. Hutę z Krakowem (5 i 15).
Nowa Huta ma własny kompleks budynków szpitalnych położonych na południowym zboczu osiedla A-O Ponadto w najbliższym sąsiedztwie miasta - obok zachodniej części os. A-O rozpoczęto budowę Parku Wypoczynku na terenie którego jest już czynna m.in. ok. 40 m wysoka wieża spadochronowa. Dalej w kierunku zachodnim kompleks gmachów i hal produkcyjnych wytwórni papierosów w Czyżynach.
|
